Οδηγίες Συντήρησης Χειροποίητων Χαλιών

Από τη στιγμή που γίνεστε κάτοχος ενός χειροποίητου χαλιού, καλό είναι να μάθετε πως να το φροντίζετε. Γενικά τα χειροποίητα χαλιά είναι ανθεκτικά. Αντίθετα από ότι στα μηχανοποίητα, στα χειροποίητα κάθε κλωστή μαλλιού είναι ξεχωριστά δεμένη γύρω από το στημόνι αυξάνοντας την αντοχή τους. Αν το χαλί συντηρηθεί, αποθηκευτεί και καθαρίζεται σωστά σε εβδομαδιαία βάση, θα κληροδοτείται από γενιά σε γενιά σαν πολύτιμο οικογενειακό κειμήλιο.

Καθάρισμα-Σκούπισμα

Ξέρετε ότι το καλύτερο καθάρισμα γίνεται με χιόνι πάνω στο πέλος του χαλιού;

Τα παλιά χρόνια που χιόνιζε συχνά το χειμώνα, οι νοικοκυρές αξιοποιούσανε το χιόνι. Επειδή το χιόνι έχει μαλακό νερό, με αυτό λουζότανε, πλένανε τα πιο καλά ρούχα τους, τα ασπρόρουχα που αστράφτανε και μετά πλένανε τα χαλιά τους. Το άφθονο νερό με τη χρήση ειδικών εργαλείων συνιστά μια απλή μέθοδο για το πλύσιμο του χαλιού σας. Παλαιότερα ο ΟΙΚΟΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ με ιδρυτή τον αείμνηστο Ιωακείμ, έχοντας οργανωμένο πλυντήριο ταπήτων, χρησιμοποιούσε μια αναλογία νερού με θειικό οξύ για να δώσει ζωηράδα στα χρώματα του χαλιού. Συνιστούμε πλύσιμο 1-2 φορές στα 5 χρόνια και μόνο από ειδικά ταπητοκαθαριστήρια που γνωρίζουν από χειροποίητα χαλιά.

Πολλές νοικοκυρές αναρωτιούνται για την χρήση της ηλεκτρικής σκούπας στο χειροποίητο χαλί τους. Η απάντηση είναι χωρίς δισταγμό ΝΑΙ. Αλλά η συχνότητα του σκουπίσματος εξαρτάται από τη χρήση του χαλιού όσο και από την πυκνότητά του. Όσο πυκνότερο είναι το χαλί σας, τόσο λιγότερο σκούπισμα χρειάζεται.

Εμείς οι Έλληνες είμαστε από τους λίγους λαούς στον κόσμο που “σηκώνει” τα χαλιά του την Άνοιξη και το Καλοκαίρι. Αν ακολουθείται αυτή τη συνήθεια, γυρίστε το χαλί σας ανάποδα και πατήστε το πριν το αποθηκεύσετε όπως θα το πατούσατε και από την πλευρά του πέλους του. Με αυτόν τον τρόπο –μετά από μια βδομάδα- θα πέσει μεγάλο μέρος της σκόνης που έχει εισχωρήσει στη βάση του χαλιού και θα καθαριστεί καλύτερα το χαλί. Με την ηλεκτρική σκούπα απορροφάτε τη σκόνη που έπεσε στο πάτωμα καθώς και αυτή που βρίσκεται πάνω στο πέλος του χαλιού. Ένα σκούπισμα (με ηλεκτρική) την εβδομάδα απομακρύνει τις σκόνες που μένουν από την καθημερινή χρήση του χαλιού. Θυμηθείτε να σκουπίσετε και την ανάποδη πλευρά του χαλιού σας.

Πολλές νοικοκυρές πριν αποθηκεύσουν τα χαλιά τους, τα τινάζουν στην βεράντα του σπιτιού τους. Αυτό μπορεί να γίνει 1-2 φορές το χρόνο, χωρίς να είναι απαραίτητο. Αν το χαλί σκουπίζεται καλά και συχνά με ηλεκτρική σκούπα ώστε να μην φτάσει η σκόνη στη βάση του χαλιού, τότε το τίναγμα δε χρειάζεται.

Συμβουλεύουμε να μην τινάζετε καθόλου εκείνα τα χαλιά εισαγωγής, που είναι αραιά σε κόμβους.

Στα χαλιά από μετάξι –που είναι περισσότερο ευαίσθητα- είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε βούρτσα ξεσκονίσματος αντί ηλεκτρική σκούπα.

Τα χρώματα του χαλιού τα διατηρείτε ζωντανά με ένα “πέρασμα” πανιού ή μαλακής βούρτσας με ξυδόνερο. Όσον αφορά τον ετήσιο καθαρισμό του χαλιού σας βάζετε σε μπολ 3 μέρη χλιαρού νερού και ένα μέρος λευκό ξύδι. Χρησιμοποιείτε βουρτσάκι στο διάλυμα, το τινάζετε για να φύγει η πολλή υγρασία και βουρτσίζετε το χαλί σας μόνο προς την κατεύθυνση του πέλους του. Στεγνώνετε το χαλί σας σε σκιερό και δροσερό μέρος. ΟΧΙ κάτω από τον ήλιο γιατί θα αλλοιωθούν τα χρώματα.

Αποθήκευση

Τα χαλιά σας (όπως και τα άλλα πολύτιμα υφαντά) πρέπει να φυλάσσονται ανοιχτά (σπάνια, γιατί απαιτεί χώρο) ή να τυλίγονται (συνήθως) σε ρολό για αποθήκευση.

Πολλές φορές είναι κακή συνήθεια να αφήνεται το χαλί διπλωμένο σε σχήμα μεγάλου πακέτου. Προσοχή όμως, γιατί σε περίπτωση που μένει διπλωμένο για περισσότερο από 2 εβδομάδες, τα ίχνη από το δίπλωμα θα φαίνονται στο χαλί. Είναι επίσης πολύ πιθανό, με την πίεση που δέχεται εξαιτίας του διπλώματος, να κοπεί το στημόνι που είναι η βάση του χαλιού και αυτό απαιτεί ειδική επιδιόρθωση.

Η πλειοψηφία των Ανατολίτικων χαλιών, περνά από ειδική αντισκωρική επεξεργασία. Παρ’ όλα αυτά θα αναφερθούμε σε προληπτικές ενέργειες κατά του σκώρου. Ο σκώρος είναι ο σπουδαιότερος εχθρός του χαλιού. Υπάρχουν πολλά σπρέι στην αγορά, αλλά συνιστούμε να τα αποφεύγετε. Vapona, καμφορά, ναφθαλίνη είναι ό, τι καλύτερο. Μόνο φροντίστε να μην έρχονται σε άμεση επαφή με το πέλος του χαλιού.

Βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει σκώρος στο χαλί σας πριν το αποθηκεύσετε σε δροσερό και ξηρό χώρο.

Καλύψτε όλη την επιφάνεια του χαλιού με λευκό ή καφέ χαρτί περιτυλίγματος πάνω στο οποίο ρίχνετε καμφορά ή ναφθαλίνη. Αυτό γίνετε για να αποφύγουμε επαφή του μαλλιού με την καμφορά ή τη ναφθαλίνη. Αποφύγετε τις εφημερίδες, γιατί το μελάνι τους μπορεί να αποτυπωθεί στο χαλί σας.

Τυλίγοντας ίσια και σφιχτά το χαλί σας σε ρολό βεβαιωθείτε ότι δεν έχει υγρασία και θυμηθείτε να το τυλίξετε προς την κατεύθυνση του πέλους του. Το ρολό του χαλιού είναι καλό να τοποθετείται οριζόντια στο πάτωμα για να μην τσακίζουν οι άκρες του. Μπορεί όμως το χαλί να τυλιχτεί από την αρχή ρολό γύρω από σκληρό χάρτινο κύλινδρο που θα περισσεύει από τις άκρες του ρολού, ώστε όταν στηθεί όρθιο, να στηρίζεται ό κύλινδρος στο πάτωμα και όχι η ούγια του χαλιού.

Τελειώνοντας, τυλίξτε το χαλί σε πρόχειρο βαμβακερό σεντόνι ή σε κάποτο, βάζοντας ξανά καμφορά και αφήνοντας τις άκρες του ρολού ανοικτές για να αερίζετε το χαλί. Το καλοκαίρι κλείνετε τις άκρες του ρολού προληπτικά κατά του σκώρου, ενώ τις ανοίγετε το χειμώνα.

Σε άλλους καιρούς χρησιμοποιούσαν αντί για ναφθαλίνη και καμφορά, ένα πανάκι με καθαρό πετρέλαιο με το οποίο “περνούσανε” το χαλί πριν το αποθηκεύσουνε γιατί η μυρωδιά του πετρελαίου απομακρύνει το σκώρο.

Πως να αντιμετωπίσετε συγκεκριμένους λεκέδες.

Την κακιά στιγμή δεν μπορείτε να την αποφύγετε. Γι’ αυτό είναι καλό να έχετε στο σπίτι σας, άσπρο ξύδι, καθαρή βενζίνη, άσπρο οινόπνευμα, ουδέτερο απορρυπαντικό για πολύ ευαίσθητα ρούχα ή μωρουδιακά. Επίσης ζητείστε από γνωστό σας στεγνοκαθαριστήριο να σας γεμίσει ένα μεταλλικό κουτί με το ειδικό υγρό που χρησιμοποιούνε για το στεγνό καθάρισμα των ρούχων. Μπορεί να σας φανεί σωτήριο. Απορροφητικά πανιά ή χαρτιά θα σας βοηθήσουν να απορροφήσετε στην αρχή το υγρό μέρος του λεκέ. Όσο πιο γρήγορα κινηθείτε εναντίων του λεκέ τόσο πιο εύκολα θα τον διαλύσετε. Πολλά και καθαρά πανιά είναι απαραίτητα για να εφαρμόσετε στο χαλί σας τα παρακάτω αναφερόμενα διαλύματα.

Βεβαιωθείτε για την ανεξιτηλότητα των χρωμάτων μουσκεύοντας ένα άσπρο πανί και τρίβοντάς το στην άκρη του χαλιού σας. Αν το χαλί χρωματιστεί, απευθυνθείτε σε ειδικό ταπητοκαθαριστήριο. Αν το πανί δε χρωματιστεί, αρχίστε να καθαρίζετε με κατεύθυνση από την εξωτερική άκρη του λεκέ προς το κέντρο του και προς τη φορά του πέλους του χαλιού. Κάθε προσπάθεια καθαρισμού πρέπει να τη διαδέχεται απορροφητικό πανί που θα απορροφά την υγρασία από το λεκέ. Μη μουσκεύετε πολύ την περιοχή του λεκέ. Στο τέλος στεγνώστε επιτόπια με το πιστολάκι μαλλιών.

Τα παρακάτω δυο διαλύματα θα χρησιμοποιούνται ανάλογα με το είδος του λεκέ. Θυμηθείτε την αλληλοδιαδοχή: εφαρμογή διαλύματος –απορροφητικό πανί για την υγρασία.

Τα κρόσσια

Τα κρόσσια του χαλιού σας είναι το πιο τρωτό μέρος του. Αν καταστραφούν τα κρόσσια απειλείται όλο το χαλί σας. Γι’ αυτό προσέξτε τα κρόσσια του πολύτιμου χειροποίητου χαλιού σας. Αν παρατηρήσετε κάποιο χαλάρωμα, συμβουλευτείτε μας ή βρείτε κάποιον ειδικό για επισκευές κροσσιών. Το πλύσιμο στα κρόσσια γίνεται προσεκτικά μόνο στην περιοχή τους, χωρίς να βραχεί το πέλος του χαλιού με τη βοήθεια απορρυπαντικού μαζί με βουρτσάκι μαλακό. Είναι αυτό που χρησιμοποιούμε για το τρίψιμο στις γιακάδες των πουκαμίσων.